Seçmeli ders başvuruları başladı: Kürtçe’nin önündeki engeller neler?

2024-2025 eğitim-öğretim yılı için 5, 6, 7 ve 8. sınıflarda okutulan seçmeli dersler kapsamında Kürtçe (Kurmancî ve Kırmançkî) dersine başvurular 3-17 Şubat tarihleri arasında yapılabilecek.

Kürtçe öğretmeni ve aktivisti Hüdai Morsümbül, Rûdaw TV’de Hêvidar Zana’nın programına konuk olarak süreci değerlendirdi.

Morsümbül, her yıl bu dönemin ilk iki haftasının başvuruların arttırılması ve Kürtçe seçmeli derslerin seçilmesi açısından kritik olduğunu belirterek şunları söyledi: “Her yıl süreç aşağı yukarı aynı zaman diliminde başlıyor, ancak bu yıl bir hafta gecikmeli başladı. 13 yıldır yaşadığımız en büyük sorunlardan biri, başvuru formunda Kürtçe ders adının açıkça yazılmaması. Hemşince, Abahazca, Çerkes de dahil Kurmancî ve Kırmançkî de açıkça belirtilmeli. Örneğin Kayseri’de Adiges ya da Çekezce dili Milli Eğitim Bakanlığı’nın gönderdiği formda açıkça yazılmalı. Biz Solhan (Bingöl) bunu düzelttik. ‘Yaşayan Diller’ olarak geçen bölüme Zazaki yazdırdık. Cizre’deki forma mesela Kurmanci açıkça yazılmalıdır.”

‘HERKESTE BİR KORKU, ÇEKİMSERLİK HAKİM’

Bir aktivist olarak gönüllü olarak Kürtçe dilinin seçilmesi konusunda çalışmalar yürüten ve aileleri bu konuda teşvik etmeye çalışan Morsümbül bu konuda karşılaştığı sorunları da şu şekilde dile getirdi: “Bu yüzyıllık bir sorunun sonucu. Valilerden tutun okul yöneticilerine kadar bir korku hakim, birçok kişi çekimser davranıyor. Birinci sorunumuz bu. İkincisi, bir ailelerle konuşurken Kürtçe dersin seçilmesinin öğrencilere kazandıracağı akademik ve mesleki avantajları anlatmaya çalışıyoruz. Öğrencilerin ileride öğretmen, akademisyen, medya çalışanı veya dublaj sektöründe uzmanlaşabileceğini vurguluyoruz. Yani dilin faydalarını öne çıkarmaya çalışıyoruz. Zazaki-Kurmanci’nin öğrenmesinin bir öğrenciye İngilizce öğrenirken büyük bir katkı kazandıracağını söylüyoruz. Biliyorsunuz Türkiye’de öğrencilerin en başarısız olduğu iki ders var: İngilizce ve matematik. İngilizce de Kürtçe gibi Hint-Avrupa dil grubunda yer aldığı için gramer bakımında birbirine yakın diller. Bu nedenle öğrenci velilerine ve okul yönetimlerine seçmeli derslerde Kürtçeyi tercih etmelerini öneriyoruz.”

KÜRTÇE ÖĞRETMEN ATAMALARINDA YAŞANAN SIKINTILAR

Rudaw’ın haberine göre, seçmeli derslerin en büyük sorunlarından biri de öğretmen atamaları. Geçmiş yıllarda Kürtçe öğretmenlerinin atanması sıkça tartışılan konulardan biri oldu. Türkiye’deki eğitim yasasına göre 5, 6, 7 ve 8. sınıf öğrencileri Kürtçenin iki lehçesinden birini seçme hakkına sahip. Ancak, ailelerin ve eğitim sendikalarının tüm çabalarına rağmen bu hak çoğunlukla kağıt üzerinde kalıyor. Çünkü birçok okulda Kürtçe öğretmen kadrosu bulunmuyor ve yeni atamalar yapılmıyor.

Seçmeli dersler, 2012’de Türkiye Anayasası’nda yapılan bir değişiklikle “Yaşayan Diller” adı altında yasallaştı. Ancak bugüne kadar çok az sayıda Kürtçe öğretmeni mezun oldu ve atamalar için yalnızca iki kontenjan açıldı. Bu durum, binlerce Kürtçe öğretmen adayının atanamamasına yol açarken, pratikte Kürtçe seçmeli derslerin önündeki en büyük engellerden biri haline geldi.

‘ÖĞRENCİ YETERSİZ’ DENİLEREK KÜRTÇE SINIFLAR AÇILMADI

Buna ek olarak, bir dersin açılabilmesi için en az 10 öğrencinin o dersi tercih etmesi gerekiyor. Ancak Milli Eğitim Bakanlığı’nın “Kürtçe seçmeli ders haritası”na göre, birçok ilde yeterli öğrenci sayısına ulaşılamadığı gerekçesiyle Kürtçe sınıflar açılmadı. Öğrenci velileri ise okul yöneticilerinin sınıf kapasitelerinin yetersiz olduğu iddiasıyla Kürtçe ders tercihlerini engellediğini öne sürüyor. Ayrıca birçok okulda Kürtçe öğretmeni olmadığı için öğrenciler diğer dersleri seçmek zorunda kalıyor.

Türkiye’de Kürt Dili ve edebiyatı bölümü ilk kez 2011 yılında Mardin Artuklu Üniversitesi’nde açıldı. Daha sonra Bingöl, Muş, Van ve Diyarbakır üniversitelerinde de benzer bölümler kurularak eğitim verilmeye başlandı. Bugüne kadar 2 binden fazla öğrenci Kürtçe öğretmenliği bölümünden mezun oldu. Ancak öğretmen atamalarının yetersizliği nedeniyle bu alandaki istihdam sorunu devam ediyor.

(ALINTI)